Vorig jaar heeft mijn jongste dochter (diagnose in groep 5: dyslexie en ADD) haar havo zonder onvoldoendes of doublures gehaald. Hoe? Door haar te begeleiden en hulptroepen in te huren. Schaduwonderwijs heet dat tegenwoordig. Tests, dyslexie- en geheugentrainingen, huiswerkbegeleiding, mindfulness en examentraining; van alles hebben we ingekocht. Met resultaat. Mijn prachtige inmiddels 18-jarige dochter heeft vorig jaar een ‘startkwalificatie’ gehaald. Ze kan nu verder stijgen op de maatschappelijke ladder.

Sinds kort weet ik dat de kansen van kinderen niet door hun eigen talenten, maar vooral door het opleidingsniveau van hun ouders bepaald worden. Hoogopgeleide ouders zoals ik nemen maatregelen zodra ze vinden dat hun kind onderpresteert. Die stapelen ze bovenop de voorsprong die hun koters vaak al jong hebben dankzij het spelend leren op de crèche. Nu ik weet hoe het werkt, hoop ik dat mijn toekomstige kleinkinderen en hun leeftijdgenoten worden begeleid bij het ontwikkelen van hun talenten.
 
De afgelopen jaren zijn er nieuwe onderwijsconcepten ontwikkeld vanuit de behoeftes van het kind. Die stemmen hoopvol. Als toekomstig grootmoeder zet ik in op het kindcentrum; een plek waar school en buitenschoolse opvang één zijn. Er wordt vanuit één pedagogisch concept aan alle leerlingen op één locatie één dagprogramma aangeboden met meerdere coaches per kind en jeugdzorg voor hulp aan kinderen in de knel. Kinderen kunnen er onderzoekend leren en íeder kind krijgt er dezelfde kansen, omdat de eigen talenten centraal staan en het kind het tempo kan aanhouden dat bij hem past. Alle kinderen kunnen er vanuit eenzelfde goede uitgangspositie een dagprogramma volgen dat verder reikt dan dat van de huidige basisschool. Daarbij pleit ik er voor dat kinderen van 0 tot 12 met verschillende culturen en achtergronden zich samen ontwikkelen. Een ‘gemengd kindcentrum’ dus. Maar dan moet dat wel in de buurt voorhanden zijn en dat is nog niet het geval.

In Nederland zijn al verschillende kindcentra operationeel. Ze hebben lange wachtlijsten. Veel gemeenten werken actief aan het ‘mengen van scholen’. Maar kindcentrum noch gemengde school zijn al common practice. Willen we heel Nederland overtuigen, dan moeten alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid nemen. Allereerst bestuurders van scholen en kinderopvang; zij zijn verantwoordelijk voor beleid én zitten bij de geldkraan. Wethouders kunnen bestuurders actief om nieuw beleid vragen. Het ministerie van OCW moet enkele praktische bezwaren op het gebied van wet- en regelgeving oplossen, zodat het samenvoegen van onderwijs en bso ook werkelijk kán. Ouders kunnen bewust kiezen voor een gemengde buurtschool of helpen een school gemengd te maken. Schoolleiders en leerkrachten zullen de transformatie mede vormgeven. En de media kunnen gelijke kansen helpen bevorderen door de oorzaken van achterstanden te belichten en positieve voorbeelden van oplossingsrichtingen inzichtelijk te maken.
Documentaireproducent Viewpoint en coproducent KRO-NCRV werken aan drie documentaires waarin we voelbaar maken hoeveel leerkrachten, schoolleiders, ouders, bestuurders en wethouders kunnen bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van álle kinderen. Deze documentaires over gelijke kansen in het onderwijs spelen zich af in Nijmegen, Den Haag en Gent. De films worden in of rond de Nationale Onderwijsweek uitgezonden door KRO-NCRV op NPO2.