Schoolleider Jeroen Goes bezocht Stichting De Nieuwe Kans en het Rotterdams Vakcollege De Hef. Twee plekken voor jongeren en jongvolwassenen waar medewerkers (niet-veroordelende) vragen stellen, vertrouwen geven en beschikbaar zijn. Beschikbaar voor alle kinderen, beschikbaar voor de Rotterdamse straatjongeren, om hun een tweede kans te bieden, en een derde, een vierde. Juist aan hen.

Houd ze binnen, laat ze niet vallen. Juist hen die buiten de lijntjes kleuren”, zo schreef ik een paar jaar geleden in een blog op platform hetkind.

Op een weinig inspirerend bedrijventerrein aan de zuidkant van de Maas stap ik met onderwijscollega’s een groot pand binnen. Rotterdam Zuid, de plek in Rotterdam waar mijn zoon geen kamer wilde hebben. “Beter van niet pa, ik ga boven de Maas zitten.” Maar soms is het het beste om nietsvermoedend een andere wereld in te stappen. En zo volg ik de groep mensen, schudt een hand en stap de theaterzaal binnen. De stoelen staan kriskras door elkaar, geen tijd om iedereen voor te stellen: “Ga maar zitten, neem deel aan het spel.”

Een paar minuten later schud ik handen van tien aanwezige jonge mannen, in de vorm van een theaterspel. We begroeten elkaar eerst als goede vrienden, alsof we elkaar jaren niet hadden gezien. Maar een volgend moment juist met grote argwaan naar elkaar. In de oefening komt het ware talent van deze mannen naar voren. Humor, rauw, grof, straattaal, alles in theatervorm. Dus… is het improviseren, geen nee zeggen, maar jaaa…  en de spanning verder opbouwen.

Ik voel mij - bloesje aan, zittend aan de kant - klein worden ten opzichte van deze jongvolwassenen. Ze zijn verbonden aan stichting ‘De Nieuwe Kans’, een organisatie voor dagbehandeling van jongeren vanaf 18 jaar. Jongeren van de straat ook die - soms op eigen initiatief, maar vaker gedwongen door het jeugdloket - deelnemen. Als nieuwe en misschien wel laatste kans om van de straat te komen.

We staan even als één groep samen op de vloer, maar tegelijkertijd heb ik mij nimmer zo ver van de wereld van mijn medespelers gevoeld. Tenminste 7.000 Rotterdamse jongeren tussen 18 en 26 jaar leven namelijk dagelijks op straat. De stichting bereikt 250 jongeren per jaar en biedt ze nieuwe mogelijkheden: uitzicht op een opleiding, een baan, een stageplek. En ondersteuning bij hun leven. Mits ze zich aan de regels houden.

“Van waaruit verbind je ze?”, zo stellen wij de vraag aan een van hun docenten. “Verbinden doen we door uit te gaan van hun kansen, in wie ze zijn, in wat ze kunnen. En dat is voor deze jonge mannen met een karren- vracht aan bagage een nieuwe ervaring. Ja, het lukt ons, en nee, het lukt ons ook vaak niet.”

Terwijl ik nog onder de indruk ben, word ik een half uur later op een andere bijzondere plek in Rotterdam Zuid ontvangen: op het Vakcollege De Hef, een school met 55 nationaliteiten. Toen dit schoolgebouw in 2014 werd geopend vroegen de leerlingen zich af: “Is dit allemaal voor ons?” Zo niet-gewend waren zij aan het prachtige, open, schone, moderne gebouw. Een omgeving die eigenlijk ieder kind in Nederland verdient.

De leerlingen hebben meegewerkt om de straatcultuur uit de school te verdrijven. Om trots te kunnen zijn op hun school, om kansen te bieden, een veilige plek te hebben met elkaar. Trots, want ze zitten op een vakschool, inhoudelijk gelijk aan het vmbo, maar “we willen niet op het vmbo zitten, daar vinden veel mensen iets van”. En zo werd het een vakschool, Rotterdams en ‘De Hef’, een icoon in de stad.

In de vele verhalen van directeur Selma Klinkhamer die deze transitie - van probleemschool naar vakcollege - heeft ingezet, vraag ik haar wat voor haar de basis is in het werken met deze kinderen. Ze windt er geen doekjes om. “De pedagogiek is de basis voor al ons leren. Via die weg, door juist niet-veroordelende vragen te stellen en alle kinderen het vertrouwen te geven, zijn we zo ver gekomen en staan we waar we nu staan. Deze kinderen gaan inmiddels graag naar school, docenten hebben hun trots hervonden en ook veel ouders laten hun gezicht weer zien.”

In mijn eigen Bilthovense bubbel – op De Werkplaats – ontvang ik veel schoolleiders en leraren uit het hele land. En steeds weer klinkt dezelfde vraag: kunnen wij dit ook met onze kinderen, onze doelgroep? Ik had de overtuiging dat het kon, uitgaan van vertrouwen, de pedagogiek als basis. Overal. Maar ik wist niet of ik gelijk had. Vandaag ben ik in Rotterdam Zuid en zie ik hoe op deze pedagogische manier een stevige basis wordt gelegd om te voorkomen dat deze kinderen een stichting als ‘De Nieuwe Kans’ nodig hebben om van de straat te blijven.

De basis is de pedagogiek en zoals later wordt gezegd: het gaat niet zozeer om verbinding, maar het gaat om beschikbaarheid, onze beschikbaarheid. Beschikbaar zijn voor alle kinderen, beschikbaar zijn voor de straatjongeren, om hun een tweede kans te bieden, en een derde, een vierde. Juist aan hen.

Stichting ‘De Nieuwe Kans’ bestaat vanuit gemeentelijke subsidies, zij zijn dus afhankelijk van de politieke wind. Ik kan alleen maar hopen dat ze die wind nog heel lang in de rug hebben. Dat verdienen al deze mensen die zich inzetten voor hen voor wie het leven niet als vanzelfsprekend over een geplaveid pad verloopt.

Houd ze binnen en wees
beschikbaar.

De foto’s zijn ter beschikking gesteld door RVC de Hef.

Dit is een blog/artikel dat eerder werd gepubliceerd op hetkind.org – het platform voor onderwijs en opvoeding waarvan stichting NIVOZ initiator is. Duizenden onderwijsmensen vinden er inspiratie en legitimatie voor hun pedagogisch handelen. NIVOZ is partner van stichting Nationale OnderwijsWeek (NOW).