Het opleidingsniveau van je ouders doet ertoe

17 maart 2017 • Jessie van den Broek | Didactief • Nationale Onderwijsweek

De groeiende kansenongelijkheid in het onderwijs is onverteerbaar, vindt hoofdinspecteur PO en SO Arnold Jonk. Een dag na de presentatie van het Onderwijsverslag lichtte hij dat toe met een persoonlijk verhaal in het Amsterdamse debatcentrum De Balie.

'Net als voor veel kinderen waren gelijke kansen in het onderwijs voor mij niet vanzelfsprekend', vertelt Jonk. Hij begint zijn aflevering van de serie Mijn Idee voor Onderwijs op 14 april met een luchtfoto van de Hoofddorpse wijk Graan voor Visch, waar hij opgroeide. Een gesegregeerde wijk, waar met kleurcodes onderscheid werd gemaakt tussen huurwoningen (rood) en koophuizen (geel). Op de basisschool bleek dat Jonk goed kon leren, maar de stap naar het vwo lag niet voor de hand: in zijn familie ging je hooguit naar de mavo, maar vrijwel iedereen ging naar de lts. Dat hij toch naar het atheneum mocht, was vooral aan een doortastende schoolleider te danken.
De volgende overstap - van vwo naar universiteit - was niet minder ingewikkeld, vertelt Jonk. 'Inmiddels had ik al vrij lang op school gezeten, en dat was wel prima zo. In mijn familie was nog nooit iemand naar het hoger onderwijs gegaan.'

Closing the gap

Bottom line: het opleidingsniveau van je ouders doet ertoe. Wat je ouders belangrijk vinden, hoe ze je ondersteunen, in hoeverre ze zich met je schooladvies bemoeien, het heeft allemaal grote invloed op waar je terechtkomt in het onderwijs. De verschillen die daardoor ontstaan kunnen worden gereduceerd door beleid, scholen en individuen. Ze helemaal compenseren is niet haalbaar, zegt Jonk, maar het probleem is vooral dat ze toenemen. Kinderen van lager opgeleide ouders zijn het in de afgelopen jaren slechter gaan doen, blijkt uit alle cijfers. En dat is onverteerbaar.
Wat hem opvalt, vertelt Jonk, is dat kansenongelijkheid in Nederland zelden een punt van discussie is. In andere landen – België, Denemarken, de VS – is er veel meer aandacht voor closing the gap. Hier in Nederland hebben we het vooral vaak over wie de macht heeft in het onderwijs; een belangrijke discussie, maar daardoor is er te weinig ruimte voor andere thema's. We onderschatten het probleem, signaleert hij: heel veel mensen denken dat in ons onderwijssysteem iedereen gelijke kansen heeft. Exemplarisch is dat het CPB, bij het inschatten van de dalende instroom in het hoger onderwijs na de invoering van het leenstelsel, helemaal niet gekeken heeft naar de route mbo4-hbo. Gewoon over het hoofd gezien. En laat nu juist daar de instroom het sterkst gedaald zijn.

Dit artikel is eerder verschenen op www.didactiefonline.nl op 22-04-2016 met als titel 'Alleen toegang is niet genoeg'.

Blijf op de hoogte

Winnaars, evenementen, onderwijsnieuws als je niets wilt missen, meld je je hier eenvoudig aan voor de nieuwsbrief.